PEST, PESTLE VÀ PESTEL12 phút đọc

Điều hành một tổ chức không phải là một công việc dễ dàng, luôn có những trở ngại trong doanh nghiệp. Nhưng cái cách mà nhà quản lý đánh giá và giảm thiểu những khó khăn mới là điều tạo nên sự khác biệt. Phân tích PEST, PESTLE hay PESTEL cung cấp một cái nhìn tổng thể để xây dựng chiến lược. Cụ thể hơn, công cụ phân tích này sẽ giúp doanh nghiệp đánh giá những rủi ro có thể xảy ra, hoặc những thiếu sót doanh nghiệp có thể mắc phải.

PEST là gì?

Giáo sư Harvard Francis Aguilar là người đã tạo ra phân tích PEST. Ban đầu, công cụ này được biết đến với tên gọi là ETPS, sau đó được điều chỉnh lại thứ tự để tạo ra từ viết tắt PEST như hiện tại.

Phân tích PEST nhìn chung sẽ có 4 lợi ích chính khi sử dụng:

• Giúp doanh nghiệp phát hiện các cơ hội kinh doanh, cung cấp cho chúng ta những cảnh báo về rủi ro và các mối đe doạ.
• Cho thấy hướng thay đổi trong môi trường kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này giúp tổ chức định hình những gì đang làm, từ đó tạo ra các thay đổi thay vì chống chịu với những thay đổi đó.
• Giúp chúng ta tránh được các dự án có khả năng thất bại vì những lý do vượt ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp.
• Khi một công ty bước vào một môi trường mới, có thể là quốc gia, khu vực hoặc thị trường mới, việc phân tích PEST sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về thị trường môi trường mới đó.

Như vậy, công cụ phân tích PEST có 4 yếu tố khác nhau mà các doanh nghiệp tập trung và phân tích, đánh giá thêm về tác động của từng yếu tố đối với tổ chức. PEST được viết tắt bởi:

• Political (Chính trị)
• Economic (Kinh tế)
• Sociocultural (Văn hoá – xã hội)
• Technology (công nghệ)

Political (Chính trị)

Các yếu tố chính trị trong yếu tố này không chỉ liên quan đến chính trị tại thị trường chúng ta đang muốn tập trung mà còn liên quan đến chính trị toàn cầu. Đó có thể là ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh thông qua các chính sách thuế, chính sách xuất nhập khẩu của nhà nước, chiến tranh, … Trong một số trường hợp, sự ổn định của một quốc gia cũng có thể là một yếu tố cần chú ý và xem xét. Nhìn chung, những yếu tố này xác định mức độ mà một chính phủ hay một quốc gia có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế như thế nào?

Khi nào đến cuộc bầu cử tiếp theo? Điều này sẽ thay đổi chính sách của chính phủ như thế nào?

Bất kỳ thay đổi nào về luật có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty hay không? Theo hướng tích cực hay tiêu cực?

Các quy định, luật pháp về kinh doanh có cản trở hay ủng hộ tình trạng kinh doanh của doanh nghiệp không? Trong tương lai liệu có một luật lệ nào mới hoặc bãi bỏ liên quan đến chúng ta hay không?

Các chính sách về trách nhiệm xã hội doanh nghiệp, vấn đề môi trường, luật bảo vệ khách hàng như thế nào? Điều này có tác động gì và nó có khả năng thay đổi hay không?

Khoảng thời gian có thể xảy ra của những thay đổi luật lệ là bao lâu?

Có bất kỳ yếu tố chính trị nào khác có khả năng thay đổi hay không?

Economic (Kinh tế)

Những yếu tố này là những yếu tố quyết định hiệu quả hoạt động của nền kinh tế, tác động trực tiếp đến công ty và có những ảnh hưởng lâu dài. Đó có thể là lạm phát, tỷ giá hối đoái, suy thoái, cung cầu, …

Nền kinh tế hiện tại ổn định như thế nào? Đang phát triển, trì trệ hay giảm sút?

Tỷ giá hối đoái có ổn định hay không?

Mức thu nhập trung bình của người dân hàng năm đang tăng hay giảm? Có thể thay đổi như thế nào trong các năm tới?

Tỷ lệ thất nghiệp là bao nhiêu? Có dễ dàng để tuyển dụng hoặc đào tạo những nhân viên có tay nghề cao?

Người tiêu dùng và doanh nghiệp có dễ dàng vay tín dụng hay không? Nếu không, điều này sẽ ảnh hưởng đến công ty như thế nào?

Toàn cầu hoá đang ảnh hưởng đến môi trường kinh tế như thế nào?

Có yếu tố kinh tế nào khác cần xem xét không?

Sociocultural (Văn hoá – xã hội)

Yếu tố văn hoá – xã hội là yếu tố trực tiếp giúp doanh nghiệp kết nối với công chúng và khách hàng mục tiêu. Những yếu tố này là một trong những yếu tố quan trọng bậc nhất khi nói đến phân tích PEST. Lý do là vì yếu tố văn hoá – xã hội sẽ giúp nhắm đến một nhóm khách hàng nhất định. Xem xét lối sống, tầng lớp, quy mô gia đình, … của khách hàng. Thông thường yếu tố này bao gồm nhân khẩu học, văn hoá và lối sống của người tiêu dùng.

Tỷ lệ gia tăng dân số và độ tuổi như thế nào? Có khả năng thay đổi ra sao trong tương lai?

Sự thay đổi các thế hệ có ảnh hưởng gì đến doanh nghiệp hay không?

Xu hướng thị trường việc làm, thái độ đối với công việc của người dân như thế nào? Có sự khác biệt cụ thể trong từng nhóm tuổi hay không?

Có những điều cấm kỵ hoặc phong tục truyền thống nào ảnh hưởng đến việc kinh doanh của doanh nghiệp hay không? Những văn hoá nói chung có ảnh hưởng không?

Tôn giáo và lối sống của mọi người ảnh hưởng như thế nào?

Có yếu tố văn hoá – xã hội nào khác có khả năng thúc đẩy hoạt động kinh doanh cho doanh nghiệp hay không?

Technology (công nghệ)

Với sự hình thành và phát triển của công nghệ ngày càng nhanh, không có gì ngạc nhiên khi phân tích PEST, yếu tố công nghệ được xem là khá quan trọng. Đây là những yếu tố như thay đổi trong công nghệ, cách công nghệ được sử dụng trong các lĩnh vực và ngành nghề khác nhau như thế nào.

Có bất kỳ công nghệ nào doanh nghiệp có thể sử dụng hay không?

Có những công nghệ mới nào có thể ảnh hưởng đến hoạt động doanh nghiệp hay không?

Đối thủ cạnh tranh có sử dụng và tận dụng được các công nghệ mới không?

Chính phủ và các tổ chức giáo dục tập trung nghiên cứu vào lĩnh vực công nghệ nào? Chúng ta có thể tận dụng được gì không?

Có bất kỳ yếu tố công nghệ nào khác mà chúng ta nên xem xét không?

PESTLE VÀ PESTEL

Có thể nói phân tích PEST đã hoạt động tốt trong một thời gian dài, tuy vậy gần đây môi trường kinh doanh đã thay đổi khá nhiều, vì vậy phân tích PEST đã cải thiến thành PESTLE hoặc PESTEL. Về cơ bản, có 2 yếu tố được thêm vào:

• Legal (Pháp lý)
• Environmental (Môi trường)

Legal (Pháp lý)

Yếu tố pháp lý là những yếu tố có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh và hành vi tổng thể của người tiêu dùng.

Nhiều người thường hay nhầm lẫn về yếu tố Pháp lý và yếu tố Chính trị, tuy vậy cả 2 yếu tố này hoàn toàn khác nhau. Yếu tố pháp lý thường đề cập đến những khía cạnh ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp, ví dụ như Luật bảo vệ người tiêu dùng, Luật bản quyền, Luật an toàn lao động, …

Environmental (Môi trường)

Yếu tố môi trường là những yếu tố chịu ảnh hưởng từ hệ sinh thái đang diễn ra xung quanh chúng ta. Môi trường có thể không quá quan trọng vào trước đây, tuy nhiên gần đây các doanh nghiệp đang rất chú ý tới yếu tố này, do sự tác động không dự báo trước được của chúng. Yếu tố môi trường bao gồm khí hậu, ô nhiễm, thời tiết và các luật lệ liên quan đến môi trường.

Biến thể của PEST, PESTLE và PESTEL

Ngoài PESTLE và PESTEL thì còn nhiều biến thể của PEST khác, sau đây là một vài biến thể thường gặp:

• PESTLIED: Political (Chính trị), Economic (Kinh tế), Socio-Cultural (Văn hoá – xã hội), Technological (Công nghệ), Legal (Pháp lý), International (Quốc tế), Environmental (Môi trường), Demographic (Nhân khẩu học)
• STEEPLE: Social/Demographic (Xã hội/Nhân khẩu học), Technological (Công nghệ), Economic (Kinh tế), Environmental (Môi trường), Political (Chính trị), Legal (Pháp lý), Ethical(Đạo đức).
• SLEPT: Socio-Cultural (Văn hoá – xã hội), Legal (Pháp lý), Economic (Kinh tế), Political (Chính trị), Technological (Công nghệ).
• LONGPESTLE: Cũng tương tự như PESTLE, nhưng sẽ xây dựng 3 phiên bản khác nhau để so sánh: Local (Địa phương), National (Quốc gia) và Global (Toàn cầu).

Tổng kết

Đối với những doanh nghiệp mong muốn mở rộng, cách duy nhất để đạt được điều đó là nghiên cứu kỹ lưỡng thị trường và phân tích PEST. Việc này đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của doanh nghiệp, vì vậy nếu doanh nghiệp nào bỏ qua hoặc không chú ý tới thường sẽ gặp những khó khăn và bất lợi.